Chwileczkę. Lądujemy...

 

W ramach prac Centralnoeuropejskiego Demonstratora Dronów w lutym br. zainicjowano program „DroneLAB Środowisko” mający na celu opracowanie wytycznych dla usługi wykorzystującej Bezzałogowe Statki Powietrzne (BSP) na rzecz działań służących poprawie jakości powietrza.

Na podstawie analizy danych zastanych (desk research) oraz pogłębionych wywiadów z ekspertami i specjalistami określono, że głównymi celami analiz określających jakość powietrza jest:

Cel nr 1: Monitoring powietrza w rozumieniu Dyrektywy CAFE (Clean Air For Europe)

(Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy) Dyrektywa CAFE, przyjęta przez Parlament Europejski w 2008 roku i poprawnie transponowana przez Polskę w 2013 roku, nakłada na państwa członkowskie Wspólnoty szereg zobowiązań związanych z monitoringiem i poprawą jakości powietrza w tym wprowadza:

  1. podział Wspólnoty na strefy zagrożenia wg zagęszczenia ludności,
  2. wytyczne co do prowadzenia pomiarów oraz gromadzenia danych,
  3. dopuszczalne poziomy zanieczyszczeń.

Instytucją odpowiedzialną za wdrożenie Dyrektywy w Polsce jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.

Zgodnie z wytycznymi wpisanymi w Dyrektywie zarówno charakterystyka pomiarów (metodologia) jak i obszary, które podlegają monitoringowi (aglomeracje powyżej 250 tys., gminy powyżej 100 tys. i pozostałe „oddziały”, w tym wypadku województwa) wskazują, że prace nad standardem dla wykorzystania BSP na rzecz ochrony powietrza na terenie jednostek samorządu terytorialnego (JST) nie będą wpisywały się w działania realizowane przez GIOŚ wynikające bezpośrednio z Dyrektywy CAFE.

Cel nr 2: Informowanie społeczeństwa o jakości powietrza

W związku z ogólnopolskimi oraz lokalnymi działaniami Alarmów Smogowych, a także aktywnemu zaangażowaniu mediów oraz krajowemu programowi Czyste Powietrze, wzrasta świadomość mieszkańców związana z ryzykami dla zdrowia wynikającymi z zanieczyszczenia powietrza. Obywatele oczekują informacji na temat stanu jakości powietrza każdego dnia, w celu uzyskania takich informacji korzystają z różnorodnych urządzeń, aplikacji, narzędzi.

Cel nr 3: Badawczo-naukowy

Projekty prowadzone przez instytucje badawcze.

Cel nr 4: Wsparcie inwentaryzacji emisji

Obecnie inwentaryzacja emisji jest podstawowym instrumentem kontrolnym gminy oraz instytucji strzegących porządku (tj. straż miejska).

Na postawie zebranych danych wykonywana z wykorzystaniem Bezzałogowych Statków Powietrznych usługa mająca na celu poprawę jakości powietrza na terenie JST powinna umożliwiać:

a) Zaplanowanie skutecznych interwencji – przygotowanie odpowiednich instrumentów finansowych – przeprowadzenie diagnozy wskazuje kluczowe obszary (domy) odpowiedzialne za zanieczyszczenie powietrza na danym obszarze, na podstawie zdobytej wiedzy JST może zaproponować skuteczne interwencje (dofinansowanie wymiany pieca czy termomodernizację – synergia z krajowym Programem Czyste Powietrze, ograniczenie ubóstwa energetycznego oraz poprawę jakości powietrza);

b) Doradztwo energetyczne – w tym informacja na temat dostępnych form finansowania wymiany kotła czy termomodernizacji w ramach Programu Czyste Powietrze;

c) Edukację, zmianę postaw mieszkańców – przekazanie informacji na temat wpływu niskiej emisji na zdrowie, wykorzystanie mechanizmu psychologicznego związanego ze świadomością ryzyka nieoczekiwanej kontroli (kontrola palenisk wykonywana przez Straż Miejską metodą tradycyjną umożliwia zbadanie maksymalnie kilkunastu do kilkudziesięciu punktów podczas jednego dnia w zależności od liczby zaangażowanych funkcjonariuszy, kontrola z wykorzystaniem BSP umożliwia zbadanie od 200 do 600 punktów w ciągu dwóch godzin, usługa realizowana jest bardzo szybko i nie pozostawia czasu na wygaszenie paleniska);

d) Narzędzie pomagające w wyegzekwowaniu uchwał antysmogowych i zakazu spalania śmieci (np. Bielsko Biała, Katowice) oraz umożliwiające ograniczenie kosztów kontroli. Wykorzystanie BSP umożliwia weryfikację kilkuset palenisk i przy dobrej kalibracji urządzeń pomiarowych wskazuje z dużą pewnością paleniska, które wymagają zbadania, w których mogło dojść do złamania prawa.

Analiza ekosystemu monitoringu powietrza wskazała na konieczność włączenia do prac „DroneLAB-u Środowisko” kluczowych ekspertów prowadzących prace o podobnym charakterze, w tym:

  • mgr inż. Krzysztof Skotak – pracownik Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego, Kierownik Ośrodka Ochrony Atmosfery, Kierownik Zakładu Zintegrowanego Monitoringu Środowiska;
  • dr inż. Jacek Żeliński – Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla; Zespół Inżynierii Środowiska, Centrum Badań Technologicznych;
  • Anna Dworakowska – współzałożycielka Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy;
  • Andrzej Guła – Prezes Zarządu Krakowski Alarm Smogowy;
  • Mariusz Sumara, Zastępca Komendanta Straży Miejskiej w Katowicach ds. Komunalnych
  • Ekspert firmy Flytronic – TBC
  • Przedstawiciel Miasta Katowice – TBC
  • mgr Sebastian Kufel, Kierownik Referatu ds. Ochrony Środowiska i Profilaktyki, Bielsko – Biała
  • Ekspert firmy Flytronic – TBC ( jak wyżej)
  • Sebastian Nowicki, COO – Pelixar S.A.
  • Przedstawiciel Centrum Zarządzania Kryzysowego ( Elbląg),
  • Przedstawicielami Straży Miejskiej w Elblągu ( TBC)
  • dr inż. Wojciech Chwiałkowski, kierownikiem B+R (Badań i Rozwoju) w EPT (Elbląskim Parku Technologicznym) i specjalistą od analizy emisji spalin wynikających ze spalania materiałów niedozwolonych.

Celem działań CEDD jest przede wszystkim rozwój branży poprzez m.in. otwieranie nowych rynków. Ochrona powietrza jest wyzwaniem, z którym mierzy się wiele gmin. Dlatego konieczne jest opracowanie założeń usługi, którą gminy same będą chciały sfinansować, bo to będzie dla niech korzystne.

Obecnie drony są już wykorzystywane w kilku miastach na rzecz ochrony powietrza, jako narzędzie pomagające w wyegzekwowaniu Uchwał Antysmogowych i zakazu spalania śmieci (np. Bielsko Biała, Katowice). Analizy dronem skoordynowane są z interwencjami Straży Miejskiej.

By wesprzeć samorządy w działaniach na rzecz poprawy jakości powietrza DroneLAB Środowisko, we współpracy z gronem doświadczonych ekspertów wypracuje zestaw ustandaryzowanych wytycznych dla usługi badania jakości powietrza na terenie jednostek samorządu lokalnego z użyciem BSP. Przeprowadzone loty testowe na terenie Katowic i Elbląga prowadzone przez firmy z branży BSP (Flytronic oraz Pelixar we współpracy z władzami lokalnymi oraz strażą miejską podsumowują sezon grzewczy i posłużą wypracowaniu standardu wysokiej jakości usługi.

Wytyczne do lotów testowych

  • Realizacja lotu …. marca 20……. roku
  • Czas około 2 godzin
  • Loty powinny odbywać się na terenie JST w wybranym przez samorząd lub straż miejską obszarze zagrożonym ryzykiem, z którego płyną skargi od mieszkańców do urzędu miasta lub straży miejskiej o incydentach zanieczyszczania powietrza.
  • Loty powinny zostać zrealizowane w obecności i we współpracy z przedstawicielami straży miejskiej, którzy dysponują stosownym przygotowaniem i będą mogli dokonać inspekcji na podstawie wskazania z dronu.
  • Test potrwa około 2 godzin i będzie polegał na pobraniu próbki ze strugi dymu bezpośrednio z komina, urządzenie zamontowane do drona – wskazuje zdalny pomiar zanieczyszczeń PM10, PM 2,5, PM1. z wykorzystaniem laserowego licznika rozsianych cząstek stałych dla substancji: Etanol, Amoniak, Chlorek wodoru, Formaldehyd.
  • Badanie wykonywane jest przez 2 operatorów z wykorzystaniem 2 wielowirnikowców oraz analityka interpretującego pozyskane dane z głowicy pomiarowej.
  • dodatkowo firma dokonująca testu zobowiązuje się do przygotowania podsumowania lotu oraz dotychczasowych doświadczeń w zakresie analiz na rzecz poprawy jakości powietrza.

Pierwszy etap prac projektowych zakończyły loty testowe wykonane przez dwie niezależne firmy, wykorzystujące dwie różne metodologie – Flytronic oraz Pelixar. Kolejny etap to podsumowujące spotkanie interesariuszy w formie Okrągłego Stołu, w celu omówieniu wyników usług ww. firm na terenie miast Katowice oraz Elbląg.