Chwileczkę. Lądujemy...
Chwileczkę. Lądujemy...
Z takim przesłaniem rozpoczęliśmy wiosną 2021 r. projekt w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM) „Potrzeby informacyjne w ochronie środowiska”, którego efektem jest załączony poradnik. W tym celu dokonaliśmy analizy zadań wydziałów i referatów ochrony środowiska, przyrody i gospodarki komunalnej wszystkich gmin należących do GZM.
Zapoznaliśmy się z programami ochrony środowiska i przeanalizowaliśmy zakres udostępnianych informacji w samorządowych geoportalach. Równolegle sprawdzaliśmy przepisy z zakresu prawa lotniczego, ochrony danych osobowych, prawa geodezyjnego, prawa ochrony środowiska i Kodeksu Postępowania Administracyjnego pod kątem właściwego zastosowania dronów do wykonywania zadań samorządowych.
Tak przygotowani przystąpiliśmy do wywiadów pogłębionych z przedstawicielami reprezentatywnej grupy 26 gmin z terenu GZM:
Będzin, Bieruń, Bytom, Chorzów, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Imielin, Katowice, Kobiór, Lędziny, Łaziska Górne, Mikołów, Mysłowice, Piekary Śląskie, Pyskowice, Radzionków, Ruda Śląska, Rudziniec, Siemianowice Śląskie, Sławków, Sosnowiec, Świętochłowice, Tarnowskie Góry, Tychy, Zabrze.
Rozmówcami byli naczelnicy i kierownicy wydziałów ochrony środowiska, gospodarki komunalnej, komendanci straży miejskiej, sekretarze miast, wójtowie i prezydenci. Spojrzeliśmy na potrzeby informacyjne z różnych stron.
Zapoznaliśmy się z programami ochrony środowiska i przeanalizowaliśmy zakres udostępnianych informacji w samorządowych geoportalach. Równolegle sprawdzaliśmy przepisy z zakresu prawa lotniczego, ochrony danych osobowych, prawa geodezyjnego, prawa ochrony środowiska i Kodeksu Postępowania Administracyjnego pod kątem właściwego zastosowania dronów do wykonywania zadań samorządowych.
Badanie potrzeb informacyjnych opierało się na założeniu, że rozmawiamy z ekspertami w zakresie ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki komunalnej, bez ukierunkowywania na rozwiązania z zakresu bezzałogowych statkach powietrznych, potocznie zwanych dronami (latającymi robotami). To my jako eksperci od technologii przemysłu 4.0, w tym dronów, mieliśmy ustalić, czy drony pomogłyby im zdobyć potrzebne informacje i jak taka usługa mogłaby wyglądać.
Po przeprowadzonych wywiadach zdefiniowaliśmy 24 potrzeby informacyjne wynikające z zadań JST, które mogą już dzisiaj realizować drony. Wśród nich dominują grupy zadań z kręgu kontroli nieruchomości, odpadów i wyrobisk oraz stosunków wodnych na terenie gminy.
Następnie poprosiliśmy Urząd Miasta Radzionków, Urząd Miasta Mysłowice, Urząd Miasta Sławkowa, Urząd Miejski w Łaziskach Górnych oraz Urząd Gminy Rudziniec, abyśmy mogli przeprowadzić u nich demonstracje wybranych usług.
Na granicy Bytomia i Radzionkowa mieści się hałda pokopalniana, która pali się od kilku lat. Dzięki wykorzystaniu kamery termowizyjnej określiliśmy jej aktualny stan. Obszar pożaru powiększył się w ciągu roku o kilkanaście procent. Są miejsca, w których temperatura dochodzi do 153,8 stopni Celsjusza.
W Mysłowicach stanęliśmy przed problemem wykrycia nieczynnego drenażu, którego stan prowadzi do lokalnych podtopień. Chociaż wprost ich nie wykryliśmy, to urzędnicy, wykorzystując obrazy pozyskane kamerą hiperspektralną wytypowali miejsca, w których gromadzi się woda.
Sławków chciał poznać stan roślinności i ścieżek spacerowych na terenie Parku Doliny Białej Przemszy. Współczynnik NDVI (Znormalizowany różnicowy wskaźnik wegetacji) wykazał miejsca, w których rośliny są zdrowe, a w których chorują.
Potrzeby informacyjne Łazisk Górnych dotyczą inwentaryzacji terenów zielonych. Miasto chce wiedzieć jak lepiej chronić cenne przyrodniczo drzewa na terenach, na których wkrótce powstaną nowe osiedla domków jednorodzinnych. Czy inwestorzy zachowają powierzchnię biologicznie czynną zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego?
Wreszcie Rudziniec boryka się z problemem nielegalnego zrzutu ścieków. Niektórym mieszkańcom i letnikom wciąż bardziej opłaca się pozbyć się ścieków poprzez ich zrzut wprost do gleby, na pole, do przydrożnego rowu i rzek. Monitoring z drona często powstrzymuje przed takimi czynami, a w każdym razie zdecydowanie ułatwia wykrycie sprawcy.
O tym wszystkim przeczytacie w naszym poradniku. Opisujemy potrzeby informacyjne JST (rozdział I). Wskazujemy na przepisy, które pozwalają szeroko wykorzystywać w JST drony, rekomendując przy tym powstanie w Urzędzie Metropolitalnym GZM centrum technologicznych usług wspólnych, aby ono zajęło realizacją usług dronowych. Dopóki zaś nie powstanie, to najlepiej decydować się na zakup usługi z wykorzystaniem prawa zamówień publicznych (p.z.p) i własnych regulaminów organizacyjnych w przypadku zamówień nie objętych p.z.p. (rozdział II).
W rozdziale III przedstawiamy usługi geoinformacyjne i technologie przemysłu 4.0, które pomagają zdobywać tyle informacji, ile trzeba. Ani mniej, ani więcej. Akurat.
Natomiast w rozdziale IV oddajemy głos samorządowcom z gmin, w których przeprowadziliśmy pokazy, by oni przedstawili swoje diagnozy potrzeb informacyjnych. My zaś dajemy rekomendacje jak taką usługę dronową wykonać. Ponadto opowiadamy jak wykorzystać drony do walki z niską emisją.
W aneksie analizujemy wybrane potrzeby informacyjne w zakresie ochrony środowiska, przyrody i gospodarki komunalnej, do zaspokojenia których warto zastosować drony. Podajemy też rozkład potrzeb informacyjnych w skali GZM.
